นายมงคล ลีลาธรรม เป็นชาวภูเก็ตโดยกำเนิด เกิดเมื่อวันที่ ๙ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๐๒ สำเร็จการศึกษาระดับเศรษฐศาสตรบัณฑิต จากมหาวิทยาลัยรมคำแหง บัญชีบัณฑิต จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และปริญญาพัฒนบริหารศาสตรมหาบัณฑิต จากสถาบันพัฒนาบริหารศาสตร์หรือนิด้า นอกจากนั้นยังได้รับประกาศนียบัตรหลักสูตรฝึกอบรมโดยเฉพาะด้านการบริหารจัดการจากหลายสถาบัน
ในด้านการงาน นายมงคล ลีลาธรรม ปัจจุบันดำรงตำแหน่งประธานกรรมการบริหารสำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมหรือ สสว. สังกัดกระทรวงการคลัง และเคยดำรงตำแหน่งกรรมการผู้จัดการธนาคารพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมแห่งประเทศไทยหรือ SME bank และเป็นกรรมการบริหารในหน่วยงานภาครัฐและหน่วยงานในกำกับของรัฐอีกหลายหน่วยงาน
นายมงคล ลีลาธรรม เป็นผู้มีวิสัยทัศน์และเชื่อมั่นว่า ความมั่งคั่งของแผ่นดินเกิดได้จากเศรษฐกิจฐานราก และเห็นว่าฐานทรัพยากรของประเทศมีมากพอที่หล่อเลี้ยงและยกระดับรายได้ของผู้คน ดังนั้น
การพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากจึงเป็นเงื่อนไขสำคัญที่จะส่งผลต่อความมั่นคงและยั่งยืนของเศรษฐกิจและสังคมไทย ในฐานะนายธนาคาร เขาตัดสินใจที่จะใช้การประกอบการชุมชนเป็นเครื่องพัฒนาเศรษฐกิจฐานราก
ดังนั้น ในโอกาสแรกของการเข้ารับตำแหน่งกรรมการผู้จัดการธนาคารพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมแห่งประเทศไทยหรือ SME bank เมื่อต้นปี พ.ศ. ๒๕๕๙ นายมงคล ลีลาธรรม จึงเสนอแนวคิด MSME ต่อประธานกรรมการบริหารสำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนากลางและขนาดย่อมซึ่งได้รับการยอมรับและนำมาเป็นนโยบายของรัฐบาลมาจนถึงปัจจุบัน
การเพิ่มตัวอักษร “M” ซึ่งเป็นตัวย่อของคำว่า “Micro” ไว้หน้า SME ส่งผลให้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนซึ่งเป็นการประกอบการขนาดจิ๋วในชุมชนท้องถิ่นทั่วประเทศได้เข้ามาอยู่ในกรอบการส่งเสริมและพัฒนาเช่นเดียวกับ SMEs เป็นการเปิดโอกาสให้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนมีโอกาสเข้าถึงทุน ความรู้ และนวัตกรรมอย่างเท่าเทียมกัน
ความมุ่งมั่นและความศรัทธาต่อคนเล็กคนน้อยของแผ่นดิน นายมงคล ลีลาธรรม จึงได้ลงไปหาคนเล็กคนน้อยที่รวมตัวเป็นกลุ่มขนาดจิ๋วและเล็กทั้งชาวนาและชาวประมงพื้นบ้าน เพื่อปลดเปลื้องเงื่อนไขการให้สินเชื่อแบบเดิมที่ต้องมีหลักทรัพย์ค้ำประกัน เพราะเห็นว่าผลผลิตและผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพดีเลิศของกลุ่มเหล่านี้เป็นหลักประกันอย่างดีในตัวเอง นอกจากนั้นยังได้สนับสนุนบัณฑิตและชาวสวนยางพารารุ่นใหม่ที่มีความฝันและงานวิจัยได้เข้าถึงแหล่งทุนเช่นเดียวกัน รวมทั้งพยายามผลักดันให้ผู้บริหารธนาคาร SME bank ในพื้นที่ต่างๆ ได้นำแนวคิดนี้ไปเป็นปรับให้เป็นแนวทางปฏิบัติครอบคลุมพื้นที่ทั้งประเทศ มีผู้ได้รับประโยชน์ ประมาณ ๓ ล้านคน และเมื่อรับตำแหน่งประธานประธานกรรมการบริหาร สำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมหรือ สสว.ก็ได้ผลักดันให้มีการปรับปรุงและแก้ไขระเบียบต่างๆ ในการส่งเสริมและพัฒนา MSME ให้เหมาะสมและสอดคล้องกับสถานการณ์ในปัจจุบันซึ่งส่งผลต่อกลุ่มวิสาหกิจชุมชนที่ขึ้นทะเบียนไว้ประมาณ ๙๓,๐๐๐ กลุ่ม มีโอกาสเข้าถึงแหล่งทุน เทคโนโลยีและนวัตกรรมอย่างเท่าเทียมกัน
ผลจากความมุ่งมั่นและทุ่มเทการทำงาน นายคงคล ลีลาธรรม จึงได้รับการยกย่องและเชิดชูจากหลากหลายหน่วยงานทั้งในฐานะศิษย์เก่าของสถาบันที่สำเร็จการศึกษา ผู้ประสบความสำเร็จในด้านวิชาชีพ และได้รับการบรรจุชื่อในฐานะผู้สร้างชื่อเสียงและทำประโยชน์ในหอ Hall of Fame ของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๗ รวมทั้งได้รับรางวัลสุดยอดนักการธนาคารปี ๒๕๖๑ (Banker of the year 2018) จากนิตยสารดอกเบี้ยธุรกิจ